TUZLUKÇU ŞEHİT HALİM ÜNAL DEVLET HASTANESİ
ORGAN BAĞIŞI VE NAKLİ
🫀 Organ Nakli Nedir?
Organ nakli, vücutta görevini yapamayacak derecede hasar gören bir organın yerine, canlı bir vericiden veya kadavradan alınan sağlam ve aynı görevi üstlenecek bir organın cerrahi işlemle nakledilmesidir. Bu işlem, son dönem organ yetmezliği yaşayan hastalar için yaşam kurtarıcı bir tedavi yöntemidir.
Organ nakli, modern tıbbın en önemli başarılarından biri olarak kabul edilmekte ve binlerce hastaya yeni bir hayat şansı sunmaktadır. Ülkemizde her yıl binlerce organ nakli gerçekleştirilmekte, ancak bağış oranlarının yetersiz olması nedeniyle birçok hasta uygun organ beklerken hayatını kaybetmektedir.
👥 Organ Nakli Türleri
Organ nakli, organın alındığı kaynağa göre iki şekilde gerçekleştirilmektedir. Her iki yöntem de titiz tıbbi ve hukuki süreçlerle yürütülmektedir:
❤️ Canlıdan Organ Nakli
Hastanın eşi veya dördüncü dereceye kadar yakın akrabaları arasında gerçekleştirilen nakil türüdür. Canlı vericiden yalnızca böbrek ve karaciğer nakli yapılabilmektedir. Vericinin sağlık durumu detaylı şekilde değerlendirilir ve herhangi bir risk taşımadığından emin olunur.
🕊️ Kadavradan Organ Nakli
Yoğun bakım ünitelerinde tedavi gören ve beyin ölümü gerçekleşen kişilerden, yakınlarının onayı ile yapılan nakil türüdür. Beyin ölümü, dört uzman hekimden oluşan bir heyet tarafından kesinleştirilir. Bu yöntemle kalp, akciğer, pankreas gibi birçok organ nakledilebilmektedir.
💝 Organ Bağışı Süreci
Organ bağışı, kişinin hayattayken özgür iradesiyle, tıbben yaşamı sona erdikten sonra organ ve dokularının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesidir. Bu karar, bireyin kendi özgür iradesiyle ve hiçbir baskı altında kalmadan vermesi gereken son derece önemli bir insanlık kararıdır.
✅ Kimler Organ Bağışında Bulunabilir?
18 yaşını doldurmuş ve akli dengesi yerinde olan her birey organ bağışında bulunabilir. Bağış yapmak isteyen kişiler, Sağlık Müdürlüklerine, hastanelere veya organ nakli ile ilgili dernek ve vakıflara başvurarak organ bağışı belgesi alabilirler. Bu belge, kişinin kimlik bilgileri ve bağışladığı organ/dokuların kayıt altına alındığı resmi bir belgedir.
🛡️ Bağış Süreci ve Güvenceler
Organ bağışı yapıldıktan sonra organlar yalnızca yoğun bakım ünitesinde beyin ölümü kararı alınmış kişilerden alınabilir. Diğer ölüm hallerinde organ nakli gerçekleştirilmez. Organ bağışı işlemleri sırasında vücut bütünlüğü titizlikle korunur, organlar cerrahi bir işlemle alınır ve yalnızca karın bölgesinde bir ameliyat izi kalır.
📊 Organ Dağıtım Süreci
Bağışlanan organların kimlere nakledileceği, T.C. Sağlık Bakanlığı Ulusal Koordinasyon Merkezi tarafından belirlenir. Bu süreçte tamamen tıbbi kriterler esas alınır; din, dil, ırk, cinsiyet, ekonomik durum gibi faktörler kesinlikle dikkate alınmaz. Öncelik, tıbben en acil durumda olan ve hayati tehlikesi bulunan hastalara verilir.
🧠 Beyin Ölümü ve Bitkisel Hayat Farkı
Beyin ölümü ile bitkisel hayat kavramları birbirinden tamamen farklıdır. Beyin ölümü, beyin ve beyin sapının geri dönüşümsüz bir şekilde işlevini yitirmesidir ve tıbbi ölüm halidir. Bu durumdaki hastalar kendi solunumlarını yapamazlar ve solunum cihazlarla desteklenir.
Önemli Not: Bitkisel hayattaki hastaların solunumları devam eder ve bu hastalar aylarca hatta yıllarca yaşamaya devam edebilir, bazı durumlarda iyileşme şansları vardır. Beyin ölümünde ise geriye dönüş mümkün değildir. Beyin ölümü kararı, dört uzman hekimden oluşan bir heyet tarafından detaylı muayene ve tetkikler sonucunda kesinleştirilir.
🕌 Organ Bağışının Dini Açıdan Değerlendirilmesi
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu'nun 06.03.1980 tarih ve 396/13 sayılı kararıyla organ naklinin caiz olduğu bildirilmiştir. Bu karara göre organ naklinin üç temel şartı bulunmaktadır:
1. Zaruret Hali: Hayati tehlike veya uzuv kaybı riski bulunmalı
2. Tıbbi Kanaat: Tedavinin bu yolla mümkün olacağına dair güçlü tıbbi kanaat olmalı
3. Tıbbi Ölüm: Organ alınan kişi, işlem sırasında tıbben ölmüş olmalı
İslam dini, insan hayatını dokunulmaz kabul eder ve bir kişiyi yaşatmayı tüm insanlığı yaşatmakla eşdeğer görür. Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyrulmuştur:
"Kim bir kişiyi ölümden kurtarırsa, sanki bütün insanları kurtarmış gibi olur." (Maide 5/32)
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) de bir hadis-i şerifinde: "Allah katında amellerin en üstünü, bir müminin gönlüne sürur vermek, onu sevindirmektir." buyurmuştur. Organ bağışı, bu anlamda hem hayat kurtaran hem de insanlara sürur veren en üstün amellerden biridir.
📞 Organ Bağışı İçin
Organ bağışı hakkında detaylı bilgi almak ve bağışta bulunmak için hastanemiz Organ Nakli Koordinatörlüğü veya Başhekimlik ile iletişime geçebilirsiniz. Unutmayın, bir organ bağışı birden fazla hayat kurtarabilir.